Ustalenie terminu porodu

W celu zaplanowania prawidłowej opieki nad kobietą w ciąży i jej nienarodzonym dzieckiem należy określić wiek ciążowy. Pozwala to ustalić przewidywany termin porodu. Istnieje kilka sposobów na jego oszacowanie.

Wiek ciążowy a termin porodu

Fizjologiczny okres trwania ciąży wynosi 280 dni, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki lub 266 dni, licząc od ostatniej owulacji. U kobiet, które miesiączkują regularnie(średnio co 28 dni) o wiele łatwiej jest ustalić właściwy wiek ciążowy, a tym samym przewidywany termin porodu. Wiek ciążowy ustala się, licząc od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Data ostatniej miesiączki ma kluczowe znaczenie dla prawidłowej oceny wieku ciążowego. Dokładne określenie wieku ciążowego jest zwłaszcza istotne w sytuacji ryzyka poronienia lub porodu przedwczesnego. Pozwala na określenie czy rozwój płodu przebiega prawidłowo.

Sposoby ustalenia terminu porodu

Precyzyjne ustalenie terminu porodu jest bardzo trudne. Statystycznie niespełna 5% noworodków rodzi się dokładnie w wyznaczonym terminie. W celu ustalenia daty porodu wykorzystuje się tzw. regułę Naegelego. Poniżej wzór:

Reguła Naegelego: Termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni – 3 miesiące + 1 rok.

Reguła Naegelego przeznaczona jest dla kobiet miesiączkujących regularnie, co 28 dni. W przypadku gdy kobieta miewa dłuższe cykle należy dodać dodatkowe dni. Jeśli zaś cykle są krótsze, odejmujemy odpowiednio o liczbę dni, o którą cykle są krótsze.

Niezwykle użyteczny w określeniu wieku ciążowego oraz terminu porodu bywa pomiar długości ciemieniowo-siedzeniowej płodu(CRL) podczas badania ultrasonograficznego. Pomocny jest w tym również pomiar dwuciemieniowego wymiaru główki(BPD). Termin porodu bywa wtedy dokonywany w oparciu o wykonane pomiary nienarodzonego dziecka. Ważne jest aby pomiar CRL został wykonany do 10 tygodnia ciąży, a BPD od 8 do 22 tyg. ciąży. W drugiej połowie ciąży istnieje możliwość ustalenia wieku ciążowego na podstawie pomiaru długości kości udowej(FL) i poprzecznego wymiaru móżdżku(TCD). Jednak największe znaczenie w ocenie wieku ciąży i terminu porodu mają pomiary dokonane w 1 trymestrze ciąży. W późniejszym okresie ciąży istnieje ryzyko makrosomii lub hipotrofii płodu, w związku z czym ustalony termin porodu nie byłby wiarygodny.

Inne, mniej wiarygodne sposoby wyznaczania terminu porodu

Istnieje także wiele innych metod szacowania terminu porodu. Są to metody oparte głównie na obserwacjach rozwoju ciąży. Przykładowo można szacować datę porodu przy wykorzystaniu momentu pierwszych ruchów dziecka odczuwanych przez matkę(u pierworódek odczuwalne ruchy pojawiają się od ok. 19 tygodnia, u wieloródek od ok. 17 tyg. ciąży). Można także ustalać termin porodu w oparciu o wysokość dna macicy, pamiętając, że im bardziej zaawansowana ciąża tym dno macicy jest wyżej. Nie są to jednak wiarygodne sposoby do ustalenia daty porodu. Obserwacja ciąży jest jednak bardzo ważna ze względu na możliwość szybszego wykrycia patologii ciążowych, ryzyka poronienia czy przedwczesnego porodu.

Wiek koncepcyjny ciąży

Wiek koncepcyjny ciąży to nic innego jak liczenie czasu od ostatniego jajeczkowania. Jest to możliwe w przypadku gdy kobieta prowadzi wnikliwe obserwacje temperatury ciała, kiedy owulacje monitoruje się przy pomocy aparatu ultrasonograficznego. Zazwyczaj aparaty USG wyposażone są w programy komputerowe pozwalające na ustalenie terminu porodu w oparciu o biometryczne parametry płodu.

Planowany termin porodu a akcja porodowa

Należy pamiętać, że wyznaczony termin porodu ma jedynie charakter orientacyjny. Nie należy go traktować jako coś pewnego i koniecznego. Postrzeganie go jako bezwzględnie obowiązujący bywa powodem bezpodstawnych indukcji porodów lub cięć cesarskich, a co za tym idzie podwyższonego ryzyka dla zdrowia marki oraz dziecka. Przedłużenie ciąży ponad 42 tydzień może mieć charakter chronologiczny, a nie patologiczny. Należy jednak wtedy zwiększyć nadzór lekarski lub zastosować hospitalizację w celu możliwie jak najwcześniejszego wykrycia ewentualnego zagrożenia. Przesłanką do indukcji porodu nie jest przedłużająca się ciąża, a oznaki mogące wskazywać na zagrożenie życia dziecka.