Indywidualizacja pracy z uczniem to model organizacji nauczania, w którym nauczyciel wchodzi w interakcje z jednym konkretnym uczniem za pomocą specjalnie dobranych metod i narzędzi, w oparciu o indywidualne cechy i potrzeby tego ucznia.
Zalety zindywidualizowanego nauczania
W procesie zindywidualizowanego uczenia się uczeń wchodzi w bezpośrednią interakcję z nauczycielem oraz narzędziami nauczania i uczenia się.
Jedną z głównych zalet indywidualizacji nauczania jest to, że nauczyciel ma możliwość dostosowania metod, narzędzi i technik do konkretnego ucznia, uwzględniając jego możliwości i potrzeby. Nauczyciel ma również możliwość obserwowania procesu uczenia się, sukcesów lub porażek ucznia, aby w porę udzielić mu pomocy i wsparcia. Innymi słowy, nauczyciel ma pełną kontrolę nad procesem uczenia się i jest w stanie skupić całą swoją energię zawodową i umiejętności na nauczaniu jednego ucznia.
Zalety indywidualnego nauczania ze strony ucznia polegają na tym, że ma on możliwość racjonalnego wydatkowania swojej energii, kontrolowania własnych czynności związanych z nauką oraz uczenia się w dogodnym dla siebie czasie, co oczywiście pozytywnie wpływa na osiąganie wyników w nauce.
Obecnie nie jest możliwe zastosowanie we współczesnej szkole nauczania indywidualnego w “czystej” postaci. Wynika to przede wszystkim z braków kadrowych, a także dużego obciążenia nauczycieli pracą. Dość często na jednego nauczyciela przypada 25-35 uczniów. Nauczanie indywidualne realizowane jest w ramach zajęć pozalekcyjnych z uczniami mającymi zaległości w nauce, w celu “podciągnięcia ich”.
W kontekście indywidualizacji nauczania należy odróżnić pojęcia “indywidualne podejście” i “indywidualizacja nauczania”. Choć pozornie identyczne, są to z definicji różne pojęcia.
Indywidualizacja to organizacja procesu pedagogicznego, w którym nauczyciel wchodzi w interakcje z konkretnym uczniem według indywidualnie opracowanego modelu, na podstawie jego wieku, cech psychicznych, fizycznych i potrzeb.
Charakterystyka klasyfikacyjna technologii nauczania zindywidualizowanego
Technologia indywidualizacji kształcenia jest reprezentowana przez dynamiczne systemy, które obejmują wszystkie poziomy i ogniwa procesu kształcenia.
Główne cechy klasyfikacyjne technologii zindywidualizowanego nauczania to:
- Stosuje się na wszystkich poziomach edukacji;
- Opiera się na filozofii humanistycznej;
- Zapewnia wszechstronny rozwój biosocjo-psychogenny ucznia;
- Jest ukierunkowana na asocjacyjno-refleksyjną koncepcję przyswajania materiału nauczania;
- Ma wszechobecne treści edukacyjne, świeckie, humanitarne, ogólnokształcące, skoncentrowane na osobie;
- Reprezentowana jest przez alternatywne, akademickie, klubowe i indywidualno-grupowe formy organizacyjne;
- Ma humanistyczno-personalne podejście do dziecka;
- Dominującymi metodami nauczania są programowanie, samokształcenie i kreatywność;
- Głównym nurtem modernizacji nauki jest alternatywa;
- Skierowana jest do wszystkich kategorii uczniów.
Główne cele technologii indywidualizacji nauczania to:
- Rozpoznanie, zachowanie, a następnie rozwijanie indywidualności i potencjału ucznia.
- Wspomaganie programu kształcenia ogólnego w zdobywaniu wymaganego poziomu wiedzy przez każdego ucznia.
- Wyposażenie każdego ucznia w podstawową wiedzę, umiejętności i kompetencje oparte na jego strefie najbliższego rozwoju.
- Zwiększenie motywacji do nauki i rozwijanie zdolności poznawczych uczniów.
Realizacja indywidualizacji nauczania polega na indywidualnej pracy z każdym uczniem według specjalnie opracowanego indywidualnego modelu, który uwzględnia cechy osobowe ucznia, koncentruje się na jego specyficznych potrzebach komunikacyjnych i rozwojowych, potrzebach w zakresie nowej wiedzy, a także na stworzeniu komfortowego środowiska psychologicznego.