Zapłodnienie to połączenie męskiej i żeńskiej gamety, w wyniku czego powstaje diploidalna zygota. Następnie następuje seria podziałów mitotycznych, których skutkiem jest powstanie wielokomórkowego organizmu. Ustalenie wieku ciążowego jest konieczne dla ustalenia postępowania wobec kobiety ciężarnej.
Rozpoznanie ciąży
Ciąże rozpoznaje się na podstawie objawów przypuszczalnych, prawdopodobnych oraz pewnych. Objawy przypuszczalne ciąży to brak miesiączki, nudności, wymioty, zmęczenie czy też powiększenie piersi. Należy jednak pamiętać, że tego typu objawy występują również w różnego rodzaju schorzeniach i zaburzeniach hormonalnych. Dlatego też są to tzw. objawy przypuszczalne, mogące zwiastować ciąże. Należy też pamiętać, że nie u wszystkich kobiet dochodzi do ustąpienia krwawień miesiączkowych podczas ciąży. Niektóre kobiety nadal krwawią cyklicznie w pierwszym trymestrze ciąży. Wymaga to jednak konsultacji ginekologicznej w celu wykluczenia ewentualnego zagrożenia poronieniem. Do prawdopodobnych objawów ciąży należą: powiększenie brzucha, zmiany w obrębie szyjki macicy oraz dodatni wynik próby ciążowej. Zaś pewne objawy ciąży to możliwe wyczucie ruchów płodu w trzecim trymestrze, wysłuchanie czynności serca płodu przy użyciu stetoskopu między 17 a 19 tygodniem ciąży(u szczupłych kobiet) oraz widoczność płodu w badaniu ultrasonograficznym.
Ustalenie wieku ciążowego w oparciu o datę ostatniej miesiączki
Wiek ciążowy ustala się w celu zaplanowania odpowiedniej opieki medycznej wobec kobiety w ciąży, zwłaszcza w przypadku nieprawidłowego przebiegu ciąży. Zatem jak ustalić prawidłowy wiek ciążowy? Za normę uznaje się ciążę trwającą 280 dni, licząc od pierwszego dnia miesiączki(jeśli mowa o regularnym 28-dniowym cyklu) lub 266 dni licząc od ostatniej owulacji. Właściwa ocena wieku ciążowego jest bardziej prawdopodobna w przypadku kobiet o regularnych cyklach miesiączkowych. Jednak w związku z tym, że obecnie coraz rzadziej spotykane są 28-dniowe cykle miesiączkowe, a coraz więcej kobiet miesiączkuje nieregularnie, szanse na prawidłowe oszacowanie wieku ciążowego na podstawie terminu ostatniej miesiączki są coraz mniejsze. Ponadto wiele kobiet mierzy się z zaburzeniami hormonalnymi i chorobami tarczycy, co również wpływa na przebieg cyklu. Nieregularność cykli płciowych jest także związana z trybem życia jaki prowadzą współczesne kobiety. Życie w ciągłym biegu i nieustanny stres nie wpływają korzystnie na planowanie potomstwa i prowadzenie ciąży, tak aby nie była powikłana.
Ustalenie wieku ciążowego w oparciu o badanie ultrasonograficzne
W przypadku, gdy ustalenie wieku ciążowego na podstawie daty miesiączki jest trudne, z pomocą przychodzi badanie ultrasonograficzne. Jest ono niezwykle pomocne w potwierdzeniu wieku ciąży. W obrazie USG widoczna jest tak zwana długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu(CRL). Dokonuje się więc jej pomiaru. Pomiar CRL wykonuje się do 10 tygodnia ciąży. Jest tym bardziej wiarygodny im wcześniej został zmierzony. Wraz z rozwojem ciąży, a co za tym idzie wzrostem płodu CRL nie jest już możliwe do określenia. Wtedy między ósmym a dwudziestym drugim tygodniem ciąży mierzy się pomiar dwuciemieniowy główki(BPD), pomiar długości kości udowej(FL) w drugiej połowie ciąży oraz poprzeczny wymiar móżdżku(TCD).
Ustalenie wieku ciążowego w oparciu o inne metody
W przypadku bardziej zaawansowanej ciąży, w której wiek ciążowy i termin porodu nie był jeszcze wyznaczany możliwe jest ustalenie wieku ciążowego w oparciu o dane kliniczne. Takie sytuacje zdarzają się jednak bardzo rzadko, a ustalony wiek ciąży nie jest do końca wiarygodny ze względu na możliwość patologii. Obliczenia opiera się wtedy na: momencie odczuwania pierwszych odruchów płodu oraz wysokości dna macicy. Zwykle u pierworódek pierwsze ruchy dziecka odczuwane są miedzy 19 a 20 tyg. ciąży, a u wieloródek między 17 a 18 tygodniem. Natomiast wysokość dna macicy koreluje z wiekiem ciąży oraz wielkością płodu. Przykładowo w 16 tygodniu ciąży dno macicy znajduje się dwa palce nad spojeniem łonowym, a w 36 tygodniu ciąży pod łukiem żebrowym. Tuż przed porodem dno macicy obniża się przygotowując do akcji porodowej.